Stopa oszczędności

Istnieje wiele wskaźników związanych z oszczędzaniem i wolnością finansową, które warto śledzić. Stopa oszczędności (SO) jest jednym z najważniejszych.

Stopa oszczędności (ang. Savings Rate) dostarcza wystarczającą ilość informacji, by oszacować czas potrzebny do osiągnięcia niezależności finansowej. Determinuje ona jak wielkie są nasze codzienne wydatki w stosunku do naszych zarobków. Wzór potrzebny, by ją wyliczyć jest prosty (za MMM):

Stopa oszczędności = (wpływy - wydatki) / wpływy

Jeżeli miesięcznie na konto dostajemy  10 000 zł (netto), a nasze wydatki wynoszą 6 000 zł to nasza stopa oszczędności wynosi:

     (10 000 - 6 000) / 10 000 = 40%

A co z dywidendami, odsetkami od lokat, czy różnego rodzaju składkami które płaci za nas pracodawca? Dopiero przygotowując się do tego wpisu odkryłem, że popełniałem przez kilka lat błąd wyliczając swoją SO nieco ją zawyżając;/ (Dzięki theFIREStarter!) Mianowicie: Jeżeli liczymy stopę oszczędności, by oszacować kiedy zostaniemy finansowo niezależni nie należy dodawać dywidend i odsetek do powyższego wzoru.

Dlaczego? Powodem jest osiągnięcie odpowiedniej stopy zwrotu z oszczędzonej kwoty. Założenie jest takie, że oszczędności inwestujemy, a zyski z inwestycji reinwestujemy.

Składki płacone przez pracodawcę, które będziemy mogli wypłacić należy uwzględnić w naszych wpływach (w Szwajcarii jest to nieobowiązkowa część 2giego filaru, w Polsce np. PPK,). Trzeba dodać również zwrot podatku.

theFIREStarter proponuje również uproszczony wzór, który preferuję (ze względu na strukturę mojego arkusza kalkulacyjnego;) :

Stopa oszczędności = oszczędności / (wydatki + oszczędności)

Oszczędności powinny zawierać wcześniej wspomniane dodatki. Oba wzory wygenerują tę samą liczbę.

Czas potrzebny do osiągnięcia niezależności finansowej

Znając swoją stopę oszczędności możemy oszacować czas potrzebny do osiągnięcia finansowej niezależności (zakładając jej regularne utrzymywanie). Powód jest prosty: jeżeli wiem, iż moja SO wynosi np. 40%, to oznacza iż moje portfolio powinno zapewniać dochód w wysokości 60% moich zarobków. Stosując regułę 4%, wiem iż mogę rocznie pobierać 4% (lub mniej dla bardziej konserwatywnych) z posiadanej puli. W takim wypadku portfolio powinno być  przynajmniej 15 razy większe niż roczne zarobki (15 * roczne dochody * 4% = 60% rocznych dochodów).

Poniższa tabela przedstawia ilość lat potrzebnych do osiągnięcia finansowej niezależności, stosując założenia:

• Realny zwrot z inwestycji 5% (czyli np. średnioroczny zysk wynoszący 8% przy inflacji na poziomie 3%)
• Inwestowanie całej zaoszczędzonej kwoty oraz reinwestowanie dywidend
• Pobieranie 4% z inwestycji w momencie przejścia na emeryturę (Safe Withdrawal Rate)
• Początkowa wartość portfela wynosi 0

Ile lat potrzeba do osiągnięcia wolności finansowej w zależności od stopy oszczędności. Źródło: MMM

Obliczenia te nie biorą pod uwagę podatku od zysków kapitałowych. Jest to jednak bardziej skomplikowana sprawa, gdyż np. oszczędności na IKE nie są opodatkowane. W Szwajcarii sprawa jest jeszcze bardziej zagmatwana: nie ma podatku od zysków kapitałowych (sprzedaży akcji), natomiast dywidendy są dodawane do całego dochodu, więc obowiązuje je podatek dochodowy. Jeżeli ktoś natomiast za dużo bawi się giełdą może zostać zakwalifikowany jako profesjonalny inwestor i wtedy zapłacić podatek. Jest również podatek od całości majątku (tak, każdy Szwajcar wylicza co roku swoją wartość netto!).

Przez wyżej wspomniane problemy traktuję SO jako szacunek. Ponadto SO nieco zmienia się co roku. Mimo to warto analizować swoją SO i tym samym trzymać wydatki pod kontrolą.

Jak zwiększyć swoją stopę oszczędności

Zmniejszanie wydatków jest często prostsze niż zwiększanie dochodów. Rezygnacja z byle kawy na mieście może mieć duży wpływ.  Co istotniejsze zmniejszenie wydatków jest nie tylko prostsze, ale i ma większe znaczenie.

Zobaczmy przykład. Zostając przy dochodzie netto w wysokości 10 000 zł, tak zmienia się procent oszczędności w zależności od sytuacji: (A) podwyżki o 1000 zł, (B) zmniejszenia wydatków o te same 1000 zł:

Sytuacja	Zarobki	Wydatki	Stopa Oszczędności
Bazowa	10 000 zł	5000 zł	50.00%
Wyższe zarobki (A)	11 000 zł	5000 zł	54.55%
Mniejsze wydatki(B)	10 000 zł	4000 zł	60.00%

Zmniejszenie wydatków ma również zaletę długoterminowa - jeżeli nauczymy się żyć bez jakiegoś zbędnego wydatku, już nigdy nie będziemy musieli oszczędzać na niego.

Wydatki są pod naszą kontrolą (w dużej mierze: minus inflacja, czy zdarzenia losowe), natomiast zarobki zwykle nie. Pracując na etacie zawsze jesteśmy na łasce pracodawcy. (A pracodawca konsumenta ;)

Oto jak przez ostatnie dwa lata kształtowała się nasz stopa oszczędności:

W 2018 roku wyniosła 55.49%, w 2019 59.81%.  Znaczący spadek w marcu (20%) był związany z pomocą finansową dla rodziny. Styczeń i grudzień są zwykle ponadprzeciętne: w grudniu przychodzi 13sta pensja (standard w Szwajcarii) a w styczniu premia.

Mam nadzieję, że w 2020 uda nam się znacząco przebić barierę 60% ;) Ciekaw jestem jak kształtowała się Twoja stopa oszczędności w 2019 roku!

Kowal Własnego Losu